Een ongeval, een hersenbloeding, zuurstoftekort: niet-aangeboren hersenletsel (NAH) kan zomaar ontstaan, van het ene op het andere moment. De gevolgen zijn vaak blijvend en ingrijpend – niet alleen voor degene die het overkomt, maar ook voor de mensen om hem of haar heen.

Als naaste of mantelzorger kom je terecht in een nieuwe werkelijkheid. Wat betekent NAH voor het dagelijks leven? En hoe kun jij als familielid betrokken blijven?

De zichtbare én onzichtbare gevolgen

Niet- aangeboren hersenletsel (NAH) is een verzamelnaam voor beschadigingen aan de hersenen die na de geboorte zijn ontstaan. Denk aan een beroerte, ongeluk, tumor of infectie. De klachten verschillen sterk per persoon, maar kunnen bestaan uit:

– Verlamming of evenwichtsproblemen.
– Moeite met spreken of taal begrijpen (afasie).
– Geheugen- en concentratieproblemen.
– Veranderingen in gedrag of persoonlijkheid.
– Overgevoeligheid voor prikkels, vermoeidheid.

Sommige gevolgen zijn direct zichtbaar, andere niet. Juist die onzichtbare klachten maken het leven na NAH vaak complex – voor de persoon zelf én voor de omgeving.

Wat verandert er in het dagelijks leven?

Veel dagelijkse routines worden ingewikkeld. Aankleden, koken, reizen, gesprekken voeren, plannen maken: het vraagt energie en aanpassing. Als mantelzorger help je bij praktische zaken, maar vaak ook bij structuur, motivatie en veiligheid.

Je merkt bijvoorbeeld dat je partner vergeet dat het eten op het fornuis staat. Of dat je kind ineens snel boos wordt zonder duidelijke aanleiding. Of dat een simpel gesprek veel inspanning kost. Dit vraagt geduld, flexibiliteit én kennis.

Jouw rol als naaste: van regelen tot ondersteunen

Na een hersenletsel kom je als naaste in een stroomversnelling. Je regelt zorg, bezoekt artsen, zoekt hulpmiddelen. Maar je bent ook emotionele steun, tolk, planner en begeleider. Dat is intensief.

Tips voor in het dagelijks leven:

– Zorg voor structuur. Een vaste dagindeling en visuele hulpmiddelen (zoals pictogrammen of een weekplanner) helpen overzicht te houden.
– Stimuleer zelfstandigheid, maar neem over wat (tijdelijk) niet lukt.
– Creëer rustmomenten. Vermijd overprikkeling, plan rust tussen activiteiten.
– Zorg dat jij ook steun krijgt. Praat met lotgenoten of schakel professionele hulp in via bijvoorbeeld Regelhulp.

Emotionele impact en relatieverandering

De gevolgen van NAH gaan verder dan het lichamelijke. Iemand kan anders reageren, zich anders gedragen of emoties minder goed reguleren. Dat heeft impact op jullie relatie. Je voelt je soms machteloos, verdrietig of alleen. Alsof je afscheid moet nemen van wie iemand was.

Het is normaal dat je tijd nodig hebt om hiermee om te gaan. Schaam je niet voor je emoties. Praat erover, zoek ondersteuning. En weet: je hoeft het niet allemaal alleen te doen.

Tot slot

Leven met NAH betekent leven met beperkingen én mogelijkheden. Als mantelzorger ben je belangrijk, maar ook kwetsbaar. Door kennis, geduld en hulp te combineren, kun je het dagelijks leven samen weer vormgeven.

Op Mantelzorger App vind je niet alleen deze informatie, maar ook de gratis app die je ondersteunt in het dagelijks zorgen: van overzicht houden tot communiceren met anderen die meehelpen.

Zorg beter, samen, op jouw manier. Je staat er niet alleen voor.